Μακέτες με Κοπτικό


Κάποια από τα σχεδιαστικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά όπως έντυπα, συσκευασίες, ετικέτες κ.λπ. δεν ακολουθούν το κλασσικό ορθογώνιο παραλληλόγραμμο πρότυπο, αλλά έχουν ένα ιδιαίτερο σχήμα. Αυτό πολλές φορές εξυπηρετεί τον τρόπο χρήσης τους, το μήνυμα που θέλουν να επικοινωνήσουν, ή την αισθητική άποψη που υποστηρίζουν. Αυτή η ιδιαίτερη μορφή οφείλεται στη χρήση του αντίστοιχου κοπτικού.
Το «Κοπτικό» είναι το αποτέλεσμα μιας ειδικής επεξεργασίας σύμφωνα με την οποία καθορίζονται τα σημεία εκείνα στα οποία πρέπει να κοπεί, να χαραχθεί ή να διπλωθεί μια δουλειά μετά την εκτύπωση της. Τέτοια σημεία είναι το συνολικό περίγραμμα της δουλειάς και πιθανόν κάποια σημεία στο εσωτερικό της.
Ο σχεδιαστής έχει την επιλογή να προτείνει ένα ιδιαίτερο κοπτικό σε διαφημιστικά φυλλάδια, τιμοκαταλόγους, ευχητήριες ή επαγγελματικές κάρτες, κουπόνια προσφορών, διαφημιστικά ραφιών, επιστολόχαρτα, εξώφυλλα βιβλίων ή περιοδικών κ.o.κ. Υπάρχουν όμως ορισμένες δουλείες όπως φάκελοι αλληλογραφίας, συσκευασίες, folders κ.ά. που η ύπαρξη κοπτικού είναι απαραίτητη.

Συσκευασία
Η χρήση του κοπτικού είναι υποχρεωτική στον τομέα της συσκευασίας. Ξεκινώντας από ένα απλό κουτί (π.χ. σε μορφή κύβου) και φτάνοντας μέχρι την κατασκευή πολύπλοκων διαφημιστικών συνθέσεων (Stands), διαπιστώνει κανείς ότι η χρήση κοπτικού είναι απαραίτητη. Στις περιπτώσεις αυτές το κοπτικό είναι απόλυτα συνδεδεμένο τόσο με το αισθητικό όσο και με το λειτουργικό αποτέλεσμα της δουλειάς.
Το κοπτικό κάθε συσκευασίας προκύπτει από ένα μηχανολογικό σχέδιο που δείχνει τα σημεία στα οποία μια συσκευασία θα κοπεί ή θα διπλωθεί. Συνήθως το μηχανολογικό σχέδιο αυτό είναι αποτέλεσμα μελέτης, σύμφωνα με την οποία υπολογίζονται διάφοροι παράγοντες όπως το μέγεθος και το πλήθος των αντικειμένων που πρέπει να χωρέσουν στη συσκευασία, τον τρόπο χρήσης της (δηλαδή άνοιγμα, κλείσιμο, αποθήκευση κ.ά), τη μέθοδο συναρμολόγησης, το συνολικό αισθητικό αποτέλεσμα, το κόστος παραγωγής κ.ο.κ. 




Έντυπα
Στην περίπτωση αυτή το κοπτικό προσδιορίζει το σχήμα που θα έχει το περίγραμμα της σελίδας. Ο τελικός, όμως σχεδιασμός του κοπτικού υπολογίζεται στο συνολικό ανάπτυγμα του εντύπου. Η δημιουργία του γίνεται σύμφωνα με τον τρόπο που λειτουργεί το έντυπο (πχ. τον τρόπο που θα ανοίγει), το αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά και τα στοιχεία που θα προβάλλονται μέσα από αυτό (π.χ φωτογραφίες, μηνύματα, κείμενα κλ.π.).
Έτσι αν το έντυπο είναι δίπτυχο ή τρίπτυχο το περίγραμμα και γενικά ο σχεδιασμός γίνεται στην πλήρη του ανάπτυξη. Ενώ αν το έντυπο είναι πολυσέλιδο καθορίζεται αν το κοπτικό θα χρησιμοποιηθεί για ορισμένες σελίδες ή στο σύνολο του. 






Αυτοκόλλητες ετικέτες

Ιδιαίτερη χρήση του κοπτικού γίνεται και στη δημιουργία των αυτοκόλλητων ετικετών. Κάθε ετικέτα θεωρείται ένα μικρό εικαστικό το οποίο ο σχεδιαστής καλείται να κλείσει μέσα σε ένα περίγραμμα. Η δημιουργία και η λεπτομερή σχεδίαση αυτού του περιγράμματος έχει άμεση σχέση με τα στοιχεία που αναγράφονται αλλά και το συνολικό αισθητικό αποτέλεσμα. Στην περίπτωση αυτή το κοπτικό που προκύπτει δεν κόβει αλλά χαράζει την επιφάνεια το χαρτιού ώστε να είναι δυνατή η χρήση της.
Τι περισσότερες φορές οι περιορισμοί είναι τεχνικοί όπως ο αριθμός των χρωμάτων, το συνολικό τιράζ, το πλήθος των αναπαραγωγών τις ίδιας ετικέτας μέσα στο μέγεθος του χαρτιού ή της ταινίας στην οποία θα τυπωθούν κ.ά. 




Αυτοκόλλητες Ετικέτες με διαφορετικά σχήματα

Στάδιο 1. Οδηγίες για τη χρήση αναπτύγματος
Χρησιμοποιώντας ένα κοπτικό σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω περιπτώσεις, ουσιαστικά δημιουργείται ένα συνολικό περίγραμμα. Το περίγραμμα δείχνει το ανάπτυγμα του σχεδιαστικού προϊόντος και αποτελείται συνήθως από ενιαίες γραμμές στα σημεία κοπής ή χάραξης και διακεκομμένες γραμμές στα σημεία που πρέπει να γίνει τσάκισμα (πίκμανση).
Το ανάπτυγμα είναι ένα ιδιαίτερο σχήμα, μέσα στο οποίο ο κάθε σχεδιαστής πρέπει να δώσει την εικαστική του άποψη. Πρέπει να σεβαστεί τα όρια μέσα στα οποία θα τοποθετηθούν όλα τα στοιχεία όπως εικόνες και κείμενα καθώς και να εκμεταλλευτεί και να υπολογίσει όλα τα σημεία κοπής και πίκμανσης. Για το λόγο αυτό ο σχεδιαστής πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός φροντίζοντας τα παρακάτω:
Από την εσωτερική πλευρά, η απόσταση μεταξύ εικαστικού και των σημείων κοπής ή χάραξης πρέπει να είναι τουλάχιστον πέντε χιλιοστά. Με τον τρόπο αυτό δεν θα κοπεί μέρος του θέματος που δεν θα έπρεπε.
Το φόντο καθώς και τα θέματα που θα κόβονται πρέπει να εξέχουν από το κοπτικό τουλάχιστον πέντε χιλιοστά (ξάκρισμα). Με τον τρόπο αυτό δεν θα εμφανιστεί το λευκό χρώμα του χαρτιού στην άκρη της σελίδας μετά την κοπή.
Οι δύο παραπάνω συμβουλές δίνονται γιατί κατά τη διαδικασία κοπής, υπάρχει πάντα απώλεια λίγο προς τα μέσα ή λίγο προς τα έξω. Για το λόγο αυτό καλό είναι να τηρούνται κάποιες αποστάσεις ασφαλείας.
Επιπλέον, κατά τη διαδικασία επεξεργασίας της μακέτας το περίγραμμα του αναπτύγματος δεν θα πρέπει να μεταβάλετε. Θα πρέπει να ορίζεται από την αρχή και στη συνέχεια να αποτελεί οδηγό για όλη την υπόλοιπη δουλειά. Οποιαδήποτε αλλαγή σημαίνει χάσιμο χρόνου και επιμέρους διορθώσεις σε όλη την υπόλοιπη μακέτα.
Για να υπάρχει ασφάλεια πρέπει το περίγραμμα του κοπτικού να είναι πάντα ορατό καθ’ όλη τη διάρκεια επεξεργασίας της μακέτας. Έτσι, ανάλογα με την εφαρμογή (Photoshop, Illustrator ή Corel Draw), μπορεί να βρίσκεται πάντα σε ένα διαφορετικό Layer, ώστε να είναι δυνατή η συνολική του επεξεργασία.





Στάδιο 2. Πριν την παραγωγή των films

Όταν η σχεδίαση ολοκληρωθεί πρέπει το περίγραμμα του αναπτύγματος να πάει για film μαζί με όλη την υπόλοιπη δουλειά. Σκοπός είναι το περίγραμμα να βγει σε ένα διαφορετικό film και να μην εμφανιστεί στα films της υπόλοιπης μακέτας.
Σε αυτό το σημείο υπάρχει μια σημαντική λεπτομέρεια που πρέπει να προσεχθεί. Για να γίνει η κοπή με όσο το δυνατόν περισσότερη ακρίβεια πρέπει να προσεχθεί ώστε στο film του κοπτικού να υπάρχουν οι ίδιοι ακριβώς σταυροί σύμπτωσης με τα films της υπόλοιπης μακέτας.
Για να γίνει αυτό υπάρχουν δύο τρόποι. Αν διατηρηθεί στο ίδιο αρχείο με το υπόλοιπο εικαστικό τότε το συνολικό περίγραμμα χαρακτηρίζεται με ένα ξεχωριστό πλακάτο (tint = 100%) χρώμα Pantone που ΔΕΝ θα έχει χρησιμοποιηθεί σε κανένα άλλο σημείο της μακέτας. Με τον τρόπο αυτό ολόκληρη η δουλειά θα έχει κοινούς σταυρούς σύμπτωσης και ταυτόχρονα το κοπτικό θα απομονωθεί σε ένα ξεχωριστό film.
Εναλλακτικά, αν το κοπτικό βρίσκεται σε ένα διαφορετικό αρχείο, τότε ορίζονται οι σταυροί σύμπτωσης έτσι ώστε να είναι ακριβώς οι ίδιοι και στο αρχείο του εικαστικού και στο αρχείο του κοπτικού.

Στάδιο 3. Δημιουργία Καλουπιού

Στο τελικό στάδιο της διαδικασίας το φιλμ του κοπτικού θα ακολουθήσει μια διαφορετική πορεία από το υπόλοιπο έντυπο. Θα πάει σε ένα ειδικό εργαστήριο το οποίο θα δημιουργήσει ένα καλούπι στο οποίο θα στερεωθούν ειδικές μεταλλικές λάμες που θα έχουν ακριβώς το ίδιο σχήμα με το περίγραμμα της συσκευασίας. Σύμφωνα με της οδηγίες του αναπτύγματος κάποιες από τις λάμες θα κόβουν ή θα χαράζουν, ενώ κάποιες άλλες θα δημιουργούν πικμάνσεις. Όταν το καλούπι θα είναι έτοιμο προσαρμόζεται σε μια κοπτική μηχανή με τη βοήθεια της οποίας γίνεται η κοπή της εκτυπωμένης δουλειάς.


Καλούπι Κοπτικού

Επίλογος
Σίγουρα η επεξεργασία μακέτας με βάσει κάποιο συγκεκριμένο περίγραμμα ίσως να μην φαίνεται τόσο εύκολή δουλειά, άλλα σίγουρα είναι μια πρόκληση που το αποτέλεσμα σίγουρα θα σας ικανοποιήσει.


Αρχεία γραμμικών σχεδίων 

Σχετικά άρθρα

Πηγές 
Εικόνες: The packaginig and design templates, Sourcebook, Rotovision 2007


Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου