Η έννοια των συμβόλων

Ο όρος "Σύμβολο" προέρχεται από το ρήμα "συμβάλλω" (σύν+βάλλω). Αυτό με τη σειρά του σημαίνει, καταλήγω σε συμφωνία με κάποιον άλλο. 

Γενικότερα ο όρος "Σύμβολο"αποδίδεται σε ένα σχήμα, ένα πρόσωπο, μια εικόνα, ένα κείμενο ή σε κάποιο γεγονός που ενσαρκώνει μια συγκεκριμένη έννοια με ιδιαίτερη σημασία.

Κάθε σύμβολο παρουσιάζεται με μια τριπλή σημασιολογία που αποτελεί και το χαρακτηριστικό του. Για παράδειγμα το μήλο αποτελεί το σύμβολο του πειρασμού, έτσι η απεικόνισή του ως σχήμα παρουσιάζει ένα μήλο (ορατή απεικόνιση) και ταυτόχρονα αλληγορικά δηλώνει τον πειρασμό (αλληγορική απεικόνιση), αυτό δημιουργεί με τη σειρά του ένα συναίσθημα, που συνδέεται άμεσα με τη συγκεκριμένη αλληγορική σημασία (ψυχισμός). 
Το σύμβολο χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει μια έννοια, ιδέα ή παρεμφερή πληροφορία. Ποτέ όμως την ίδια την ιδέα. Το αναγνωριστικό σχήμα, σημάδι ή αναπαράσταση συμβάλλει στην αποκρυπτογράφηση του νοήματος που αυτό φέρει. Έτσι, η συμβολική αναπαράσταση εννοιών και αντικειμένων είναι η βάση της επικοινωνίας μεταξύ δύο ή περισσότερων ατόμων. Συνεπώς το κάθε σύμβολο αποτελεί μέσον επικοινωνίας.

Το σύμβολο απευθύνεται σε καθαρά διανοητική λειτουργία της ανθρώπινης σκέψης και βοηθά στην αποτύπωση και την απομνημόνευση ενός νοήματος. Κατά αυτή την έννοια το αλφάβητο και οι αριθμοί αποτελούν τα πρώτα σύμβολα που μαθαίνει ο άνθρωπος να διαχειρίζεται είτε για επικοινωνία, είτε για τη διανοητική του ανάπτυξη, είτε για δική του εσωτερική καλλιέργεια ή καταγραφή των ιδεών του.
Ένα σύμβολο μπορεί να έχει καθολική ισχύ (να αναγνωρίζεται διεθνώς, όπως τα αποδεκτά σύμβολα των μαθηματικών πράξεων, ή η διάταξη των πέντε κύκλων του Ολυμπιακού σήματος, κ.λπ.), μερική ισχύ (όπως η συγκεκριμένη μορφή του Σταυρού για τους Χριστιανούς), ή καθαρά τοπική ισχύ (όπως το σήμα μιας τοπικής αθλητικής ομάδας). Επιπλέον, η σημασία ενός συμβόλου πολλές φορές μεταβάλλεται και συνήθως χρωματίζεται από το ιστορικό, θρησκευτικό και γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο που το περιβάλλει. 

Πηγές

• Symbol, Steven Bateman and Angus Hyland (Jun 1, 2011)
• The Book Of Symbols: Reflections On Archetypal Images (The Archive for Research in Archetypal Symbolism), Archive for Research in Archetypal Symbolism and ARAS (Nov 25, 2010)
• Signs and Symbols, DK Publishing and Miranda Bruce-Mitford (Jun 16, 2008)
• An Illustrated Encyclopaedia of Traditional Symbols, J. C. Cooper (Mar 17, 1987)