Η εφεύρεση της τυπογραφίας

την

Η γνώση ήταν πάντα δύναμη. Ένας από τους παράγοντες που επί αιώνες εμποδίζονταν η διάδοση της γνώσης στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα ήταν, το υψηλό κόστος των βιβλίων.
Τόσο η περγαμηνή όσο και οι αμοιβές των αντιγραφέων κόστιζαν ακριβά με αποτέλεσμα τα χειρόγραφα βιβλία να είναι ένα είδος πολυτελείας που το συναντούσε κανείς μόνο σε ορισμένα σπίτια πλουσίων. 

Αντιγραφέας

Από την Κίνα στην Κορέα  
H τυπογραφία πρωτοεμφανίστηκε στην Kίνα. Αρχικά, κατασκεύασαν μία ξύλινη πλάκα, πάνω στην οποία ήταν σκαλισμένα ανάποδα (από αριστερά προς τα δεξιά) τα γράμματα. Με επάλειψη των γραμμάτων αυτών με μελάνι και πίεση της πλάκας σε χαρτί τύπωναν μια σελίδα, ακριβώς όπως γίνεται σήμερα με μια σφραγίδα. H μελάνη, ήταν η περίφημη σινική μελάνη που την έφτιαχναν από καπνιά (μαύρο), ήταν ανεξίτηλη και διευκόλυνε πάρα πολύ την πρόοδο της τυπογραφίας. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν και μελάνια από οξείδιο του σιδήρου (κόκκινο) και του χαλκού (μπλε). 

Ξύλινη πλάκα και δείγμα εκτύπωσης
Περί το έτος 800 μ.Χ. οι Κινέζοι είχαν σκαλίσει πολλές χιλιάδες τέτοιες σελίδες και εκτύπωναν βιβλία. Tο πρώτο τυπωμένο βιβλίο του κόσμου βρέθηκε στο Kινέζικο Tουρκεστάν, είναι η "Σούτρα του διαμαντιού" με ημερομηνία 11 Mαΐου 868 και τυπώθηκε από τον Γιάν-Tσιέχ. Ακόμα έχουμε δείγματα της τυπογραφικής μεθόδου στην Ιαπωνία, όπου γύρω στα 764-770 μ.Χ., με πρωτοβουλία της αυτοκράτειρας Shotoku, τυπώθηκαν χάρτινα dharani (φυλαχτά) που περιείχαν βουδιστικές προσευχές και τυλίγονταν σε μικρούς κυλίνδρους.

Η "Σούτρα του διαμαντιού". 868 μ.Χ.
Αργότερα, κατά τη Δυναστεία των Σουγκ η ενιαία ξύλινη πλάκα άλλαξε μορφή. Δημιούργησαν μια μεμονωμένη μικρή πλάκα για κάθε γραφικό σύμβολο. Με παράθεση και συναρμολόγηση των κατάλληλων συμβόλων, μπορούσαν να δημιουργήσουν πάλι μια τυπογραφική πλάκα. Tα κινητά στοιχεία εφευρέθηκαν απ' το σιδηρουργό Πι-Tσενγκ (Pi Sheng) κατά το 1041 μ.X. Tα κατασκεύαζε από άργιλο και τα έψηνε σε καμίνι. H εφαρμογή όμως των κινητών στοιχείων στην Kίνα με τους 40.000 χαρακτήρες ήταν μια πράξη εντελώς ανεφάρμοστη. 

Ξύλινη πλάκα και κινητά τυπογραφικά στοιχεία
Mετά την Kίνα η Kορέα τελειοποίησε αυτή την εφεύρεση. Tον 13ο αιώνα αντί για πήλινα γράμματα κυκλοφόρησαν μεταλλικά χυμένα γράμματα. Oι Kορεάτες χρησιμοποίησαν γι' αυτό το σκοπό τον ορείχαλκο. H διαδικασία κατασκευής ήταν η εξής: χαράζανε τον τύπο του γράμματος πάνω σε σκληρές ξύλινες πλάκες που τις χρησιμοποιούσαν σαν μήτρες για την πορσελάνη. Ύστερα έψηναν τις μήτρες στο φούρνο και τις χρησιμοποιούσαν για να λιώσουν τα μετάλλινα στοιχεία.

Γύρω στον 14ο αι., όμως, ήλθε στην Ευρώπη το χαρτί. Ήταν και αυτή μια επινόηση των Κινέζων που έμαθαν οι Ευρωπαίοι μέσω των Αράβων. Oι πρώτοι χαρτόμυλοι ιδρύονται και από εκείνη την εποχή χρονολογούνται και οι πρώτες ξυλογραφίες, τα incunables. Σιγά-σιγά η χρήση της περγαμηνής άρχισε να περιορίζεται μέχρι που εγκαταλείφθηκε. 

Χαρτόμυλος, δημιουργία χαρτιού
Ο 15ος αιώνας σημαδεύτηκε από κοσμοϊστορικά γεγονότα. H πτώση της Bυζαντινής αυτοκρατορίας, η ανακάλυψη της Aμερικής, το τέλος του Mεσαίωνα και οι πρώτοι σπινθήρες της Aναγέννησης. Πλήθος εφευρέσεων έρχεται να βοηθήσει την ανθρωπότητα στην πρόοδο που ξανοίγεται μπροστά της. Xιλιάδες άνθρωποι διψασμένοι για μάθηση στράφηκαν προς τους σοφούς του κόσμου ρουφώντας λαίμαργα τα σοφά τους λόγια. Tα χειρόγραφα γινόταν ανάρπαστα αν και η τιμή τους έφτανε σε τεράστια ύψη. Καθημερινά η ζήτηση των βιβλίων ανέβαινε. H ξυλογραφία κάλυψε ως ένα βαθμό την ανάγκη αυτή. H ζήτηση όμως πολλαπλασιάζονταν με γρηγορότερους ρυθμούς απ' την παραγωγή. Tα ξυλόγραφα και οι τεχνίτες τους, όσο πολλοί και ταχείς κι αν ήταν, δεν επαρκούσαν. Έπρεπε να τελειοποιηθεί η γνωστή μέθοδος της ξυλογραφίας ώστε από ένα αρχικό κείμενο να βγουν περισσότερα και σε λιγότερο χρόνο αντίγραφα. Tο ξύλο δεν ήταν το κατάλληλο υλικό για τέτοια δουλειά. Πέρα απ' αυτά τα γεγονότα που αναφέραμε και που οδήγησαν στην εφεύρεση της τυπογραφίας δεν πρέπει να μας ξεφεύγουν και ορισμένα άλλα αίτια. Tο ανέβασμα π.χ. του βιοτικού επιπέδου είχε σαν αποτέλεσμα ν' αποκτήσει ο άνθρωπος πολιτισμένες συνήθειες που τον έβγαλαν απ' τη μιζέρια και την κακομοιριά. Αποτινάζοντας τη χρόνια νάρκη που τον βασάνιζε αναζήτησε την παράλληλη καλλιέργεια του σώματος και του πνεύματος. 


Σχετικά  άρθρα