Οι διαδρομές του Ελληνικού Design. Φρέντυ Κάραμποτ | Μιχάλης & Αγνή Κατζουράκη



Στην αναζήτηση της ιστορίας του Ελληνικού Design, διαπιστώνει κανείς ότι ένα μεγάλο μέρος του επηρεάζεται, διαμορφώνεται και εξελίσσεται από την εμφάνιση και την δραστηριότητα του "Κ&Κ Διαφημιστικού Κέντρου Αθηνών". Μια διαφημιστική εταιρία που δημιουργήθηκε από μια παρέα, στις αρχές της δεκαετίας του '60 και έγινε μια νέα πνοή για τον χώρο της οπτικής επικοινωνίας στην Ελλάδα. "Ο ορθός λόγος, ο απόλυτος έλεγχος των εργαλείων και των υλικών, η χρήση του μινιμαλισμού στην επικοινωνιακή στρατηγική, το καθαρό design και η συνειδητή προσήλωση στις αρχές του Μοντερνισμού" είναι τα βασικά στοιχεία που προσδίδουν τον διαχρονικό χαρακτήρα στην δουλειά τους.

Στη συνέχεια παρουσιάζεται ένα σύντομο χρονικό της διαδρομής του "Κ&Κ" (κείμενο απο τον Φ. Κάραμποτ) καθώς και ορισμένες από τις σημαντικότερες δουλειές τους. Σκοπός του αφιερώματος είναι να γνωρίσουμε καλύτερα τις ρίζες του Ελληνικού Design αλλά και τους ανθρώπους που το στήριξαν επώνυμους ή μη.  

Λένα Σχινά, 1. Έντυπο τουριστικής εταιρίας,
2. έντυπο ΕΟΤ, 3. έντυπο για ξενοδοχείο

1957

Γνωριμία του Φρέντυ Κάραμποττ και του Μιχάλη Κατζουράκη μέσω του καθηγητή του Πολυτεχνείου Πάνου Μολιώτη. Ο Φ.Κάραμποττ είναι απόφοιτος σχολών γραφίστικης του Λονδίνου (πρώτα στο Chelsea και κατόπιν στο St. Martin School of Art) συστεγάζεται με τον αρχιτέκτονα Παναγή Καναβό στην οδό Ζαλοκώστα 7 στην Αθήνα. Ο Μ.Κατζουράκης, που τελειώνει τον επόμενο χρόνο την στρατιωτική του θητεία, είναι απόφοιτος της Σχολής αφίσας και γραφικών τεχνών Paul Colin στο Παρίσι, με μικρή προϋπηρεσία στη διαφημιστική εταιρία ΓΚΡΕΚΑ.


Έντυπα για τον ΕΟΤ, 1. Αγνή Κατζουράκη 1962,
2. Αγνή Κατζουράκη 1965, 3. Φρέντυ Κάραμποτ 1960

1958
Η συνεργασία προχωρεί και ο Φ.Κάραμποττ προτείνει τον Μ.Κατζουράκη ως συνεργάτη στη Διεύθυνση Προβολής του ΕΟΤ όπου ο πρώτος είναι ήδη μέλος σχετικής επιτροπής με επικεφαλής την Φάνη Λαμπαδαρίου και άλλα μέλη την Μάτση Χατζηλαζάρου και την Βάνα Χατζημιχάλη. Ο Μ.Κατζουράκης παντρεύεται την Αγνή Μεγαρέως, που έχει σπουδάσει ζωγραφική στη Σχολή Slade του Λονδίνου.

Μ. Κατζουράκης, έντυπο για τον ΕΟΤ, 1960

1959
0 Φ.Κάραμποττ μεταφέρει το γραφείο του στην Κηφισιά. Ο Μ.Κατζουράκης με τον Π.Καναβό αρχίζουν συνεργασία στον τομέα των εμπορικών εκθέσεων (σχεδιασμοί περιπτέρων για Διεθνείς Εκθέσεις σε Θεσσαλονίκη, διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, Σικάγο και αλλού. Συνεργάζονται ακόμη με τον Θ. Βαράγκη και Α. Καφόπουλο στην «Έκθεση Συγχρόνου Σπιτιού». Προκύπτει για πρώτη φορά η ονομασία «Κ&Κ» από τα επώνυμα και των δύο. Ο Φ.Κάραμποττ στη Κηφισιά αποκτά δύο συνεργάτες, την Λένα Σχινά (μετέπειτα Κουτσή, Α'βραβείο Αφίσας ΔΕΘ 1961) και τον Νίκο Σαξώνη, γνωστό του από το καλλιτεχνικό τμήμα του λιθογραφείου ΑΣΠΙΩΤΗ - ΕΛΚΑ και αργότερα πρόεδρος της Mc Can Erickson Hellas. 


Αφίσες για την εταιρία "Ολυμπιακές Κρουαζιέρες", 1959
1. Φ. Κάραμποτ, 2. Μ. Κατζουράκης

1960
0 Φ.Κάραμποττ μεταφέρει το εργαστήριο του και πάλι στην Αθήνα, αρχικά στην Νεοφύτου Βάμβα 7 και αργότερα στην Κανάρη 23. Δύο ακόμη συνεργάτες προστίθενται στην ομάδα του, η Ειρήνη Βουρλούμη και ο Γιάννης Αγγελόπουλος (Α' Βραβείο Αφίσας ΔΕΘ 1964).


Διαχωριστικά κεφαλαίου στην ετήσια έκδοση της ΔΕΘ, Α Κατζουράκη, 1964,
1. "Οικονομικής δραστηριότητας", 2. "Καλλιτεχνικοί Θησαυροί
"

1961
0 Μ. Κατζουράκης τιμάται με το δεύτερο βραβείο στην Διεθνή Έκθεση Τουριστικής Αφίσας στο Λιβόρνο της Ιταλίας (που οργανώνεται κάθε χρόνο μεταξύ 14 Ιουλίου και 12 Αυγούστου).

Αφίσες για τον ΕΟΤ, 1. Φ. Κάραμποτ, 1963, 2. Μ. Κατζουράκης,
δεύτερο βραβείο στη Διεθνή Έκθεση Τουριστικής Αφίσας στο Λιβόρνο Ιταλίας, 1961

1962, Ιούλιος
Ο Μ.Κατζουράκης τηλεφωνεί στον Φ.Κάραμποττ και του λέει «συνθηματικά»: «Κ&Κ» ! (με την αγγλική ακουστική: «Kay and Kay»).Του ανακοινώνει έτσι ότι αυτή τη φορά πήραν το πρώτο και δεύτερο βραβείο στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Πιο συγκεκριμένα στον διαγωνισμό, όπου συμμετείχαν 40 κράτη και στάλθηκαν 1300 αφίσες, από τις οποίες επελέγησαν 300 για την τελική φάση, η διεθνής κριτική επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα να δώσει το έπαθλο Λεονέττο Καπιέλλο, Α' βραβείο ζωγραφικής αφίσας «Χρυσός Αρλεκίνος» στον Μιχάλη Κατζουράκη για την αφίσα «Δακτυλιόλιθος» (εκδότης ΕΟΤ) και το έπαθλο Αρντέντζα με θέμα: «Ακτές, Νήσοι, Λίμνες, Ποταμοί», Α' Βραβείο ζωγραφικής αφίσας «Ρόδο του Τιρρένου», χρυσό, στον Πάμπλο Πικάσσο για την αφίσα «Κυανή Ακτή» (εκδότης Τουρισμός Γαλλίας) και Β' Βραβείο ζωγραφικής αφίσας «Ρόδο του Τιρρένου», αργυρό, στον Φρειδερίκο Κάραμποττ για την αφίσα «Ελλάς, Αντανάκλαση νησιού» (εκδότης ΕΟΤ). 


Αφίσες για τον ΕΟΤ, στη Διεθνή Έκθεση Τουριστικής Αφίσας στο Λιβόρνο Ιταλίας, 1962
1. «Δακτυλιόλιθος», Μ. Κατζουράκης Πρώτο βραβείο
«Χρυσός Αρλεκίνος»,
2. «Ελλάς, Αντανάκλαση νησιού», Φ. Κάραμποτ Δεύτερο βραβείο
«Ρόδο του Τιρρένου» 

Μετά από αυτά αποφασίζεται να ιδρύσουν τη δική τους εταιρία προβολής και διαφημίσεως με τον τίτλο «Κ&Κ». Την εταιρία θα συμπληρώσουν και άλλοι δύο επιστήθιοι φίλοι και συνεργάτες, ο ΔημήτρηςΤσόπελας με μεγάλη πείρα στον τομέα εκδόσεων και γραφικών τεχνών και ο Π. Καναβός αρμόδιος στον τομέα εκθέσεων και κατασκευών εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Οκτώβριος Οι τέσσερις νέοι εταίροι εγκαθίστανται σε δύο ορόφους της οδού Ζαλοκώστα 7, με τους συνεργάτες τους, ο Μ. Κατζουράκης την Αγνή Κατζουράκη, ο Δ. Τσόπελας την (μέλλουσα) σύζυγο του Αιμιλία Λαγγούση, ο Π. Καναβός τους οικονομικούς βοηθούς του και ο Φ. Κάραμποττ, την ομάδα που τον περιέβαλε στο γραφείο της οδού Κανάρη. Έτσι ιδρύεται επισήμως το «Κ&ΚΔιαφημιστικόν Κέντρον Αθηνών» και αγγλιστί «Κ&Κ Athens Publicity Center». «Νονά» της ολοκληρωμένης αυτής ονομασίας είναι η Αγνή Κατζουράκη, ψυχή του καλλιτεχνικού τμήματος του γραφείου. 

Διαχωριστικά κεφαλαίου στην ετήσια έκδοση της ΔΕΘ, Α Κατζουράκη, 1966,
1. "Ανάπτυξις της ναυτιλίας", 2. "Αρχαίοι Θησαυροί
"


1963, Ιούνιος
Με τις διακρίσεις των προηγούμενων ετών και τη συνολική καλλιτεχνική ποιότητα των εντύπων απονέμεται στον ΕΟΤ το Α' βραβείο Τουριστικής Προβολής «Χρυσή Τουλίπα», από την International Advertising Association*. 


Αφίσες για τον ΕΟΤ, 1963, 1. Φ. Κάραμποτ, 2. Μ. Κατζουράκης

1964
Το «Κ&Κ» κερδίζει το βραβείο RΙΖΖΟLΙ (στο Μιλάνο) για την καλύτερη διαφήμιση της χρονιάς με θέμα «Τα 50 Χρόνια ΜΟΒΙL στην Ελλάδα». Η διαφημιστική εταιρία της ΜΟΒΙL στην Αμερική DDB (Doyle, Dane, Bernbach) καλεί το «Κ&Κ» να συμμετέχει εφεξής στα συμβούλια σχεδιασμού προβολής της ΜΟΒΙL παγκοσμίως. Βραβείο RΙΖΖΟLΙ τους απονέμεται ακόμα τις χρονιές 1965, 1966,1967,1968,1969. 


Διαφημιστικές αφισέτες για την εταιρία Mobil, A. Κατζουράκη

Η Φάνη Λαμπαδαρίου αναλαμβάνει την διεύθυνση της εταιρίας. Ο ρόλος της υπήρξε αποφασιστικός, δεδομένου ότι μετά την επιτυχία της ως επικεφαλής του τμήματος προβολής του Ελληνικού Τουρισμού, χρησιμοποίησε τις δυνάμεις της και την πολύτιμη εμπειρία της για την ανάπτυξη της εταιρίας και την εξέλιξη της σε ηγετική θέση στον τομέα της διαφήμισης. Κατά την διάρκεια της Χούντας στο δημιουργικό τμήμα θα συνεργαστούν ως συγγραφείς κειμένων η Μαρία Καραβιά και λίγο μετά ο Ιάκωβος Καμπανέλλης. Αργότερα στη δεκαετία του 70, η Παυλίνα Παμπούδη και η Πέλια Καμπανέλη με την ίδια ιδιότητα. Σε άλλους τομείς συνεργάζονται η Δίδω Προκοπή (media buyer), ο Ιωάννης Σιάσκας (media planner), η Σία Λουκοπούλου, η Ντίνα Δημητροπούλου.Την επιμέλεια πελατών (account executives) - εκτός από τον Δ.Τσόπελα, που ασκεί την γενική εποπτεία - έχουν κατά περιόδους, η Σοφία Μαραγκίδου (τότε Λαμπαδαρίου), η Κατερίνα Μαλτέζου, η Έλση Τσούτη, η Βίκυ Καμπά, ο Στέφανος Βούλγαρης, ο Γιάννης Κομνηνός και ο Μαρίνος Παράβολος
.

Εξώφυλλα για χάρτες της Mobil, Α Κατζουράκη, 1967

Από το καλλιτεχνικό τμήμα, όπου ο Γ. Αγγελόπουλος είναι υπεύθυνος σχεδιαστηρίου (και αργότερα και art director στο Κ&Κ Univas), θα περάσουν στη συνέχεια ονόματα όπως η Κατερίνα Μαμάη, η Μάρω Αϊμέλογλου, ο Petter Barrett, ο Ηλίας και Γιώργος Πασσίσης, η Δάφνη Ρούσου, ο Αντρέας Ποριάζης, η Λίζα Φεράλδη, ο Μιχάλης Παντελιδάκης, ο Γιώργος Καλτσούδας, ο Βασίλης Νάτσης και για ένα διάστημα οι Γιώργος Ζαννιάς και Λάκης Πρωτογερίδης.Την ευθύνη του φωτογραφικού εργαστηρίου έχει η Έλλη Βούλγαρη (αργότερα Καναβού). Τη φροντίδα των οικονομικών υπηρεσιών έχει για μεγάλο διάστημα η Βέτα Δανιηλίδου. Στη γραμματεία παρελαύνουν κατά καιρούς η Όλια Λαντιέ, η Τόνια Καζιάνη, η Ειρήνα Λαμπαδαρίου, η Καίτη Αδάμ. Από τους εξωτερικούς συνεργάτες (τσιγκογραφεία, εκτυπώσεις, κινηματογράφος, τηλεόραση, κατασκευές, πάνω κλπ.) μπορεί κανείς να ξεχωρίσει ονόματα όπως Κώστας Χαλκιόπουλος, Μίμης Δαβίας, Απόστολος Παυλιόγλου, Γιώργος Καμπανέλλης, Φράνσις Κάραμποττ, Αντώνης Ευθυμιάδης, Τάκης Μπεζεριάνος, Γιώργος Καρύδας και πολλοί άλλοι.



Φ. Κάραμποτ, προσχέδιο για έντυπο του ΕΟΤ, 1964


1965, 1η Ιανουαρίου
Απονέμεται στους Μ. Κατζουράκη και Φ.Κάραμποττ ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος του Φοίνικος για την ξεχωριστή συμβολή τους στο ελληνικό design


1. Αφισέτα για το σύλλογο "Φίλοι των Αθηνών", Α. Κατζουράκη, 1964
2. Αφίσα για χορευτική παράσταση, Α. Κατζουράκη

1968
0 Μιχάλης Κατζουράκης και ο Φρέντυ Κάραμποτ γίνονται μέλη της Alliance Graphique Internationale (AGI), που συγκεντρώνει τους πιο γνωστούς designers της Αμερικής, της Δ.Ευρώπης και της Ιαπωνίας, με πρόταση του Άγγλου graphic designer και illustrator George Him, καλλιτεχνικού σύμβουλου της EL.AL.

Ετήσια έκδοση της ΔΕΘ, 1968, Μ. Κατζουράκης, Φ. Κάραμποτ,
1. Προσχέδιο για διαχωριστικό κεφαλαίου, 2. Προσχέδιο για το εξώφυλλο

1973
Η Φ. Λαμπαδαρίου έρχεται στο Παρίσι σε επαφή με την μεγάλη γαλλική, διαφημιστική εταιρία UNIVAS, θυγατρική της HAVAS - CONSEIL. Η σύμπραξη επιτυγχάνεται και το νέο σχήμα παίρνει την επωνυμία «Κ&Κ UNIVAS».

Σχεδιασμός λογοτύπων. 1. Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Μ. Κατζουράκης, 1980,
2. Ασφάλειες "Αστήρ", Μ & Α Κατζουράκη 1969, 3. Επιπλοποιία "Βαράγκης, Μ. Κατζουράκης 1970, 4. Εμφιαλωμένο νέρο "Πηγή Καραντάνη", Φ. Κάραμποτ 1968,
5. Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδας, Α Κατζουράκη, 6. Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Επιμόρφωσης, Λουκία Κατζουράκη, 7. Σήμανση αίθουσας του κρουαζιερόπλοιου Golden Odyssey, Α Κατζουράκη 1974, 8. Εταιρία τυποποίησης καφέ "Cafel", Α Κατζουράκη

1975
Ο Μ. Κατζουράκης μεταφέρει τις νέες δραστηριότητες του, σχεδιασμό εσωτερικών χώρων κρουαζιερόπλοιων, στη Ζαλοκώστα 5.


1. Εξώφυλλο τουριστικού οδηγού, Α. Κατζουράκη, 1971
2. Αφίσα για την Αθήνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, Φ. Κάραμποτ, 1985

1979-1980
0 Φ. Κάραμποττ αρχίζει να αναλαμβάνει προσωπικά διακοσμητικές εργασίες, μη απτόμενες του διαφημιστικού χώρου. Αποχωρεί η Φ. Λαμπαδαρίου, ενώ η Αγνή Κατζουράκη περνά στο γραφείο του Μ. Κατζουράκη, που αποκτά έκτοτε την επωνυμία ΑΜΚ. 


Καταχωρίσεις περιοδικών, 1. Α. Κατζουράκη, 1963-64, 2. Λένα Σχινά 1964

Κλείνοντας το αφιέρωμα αυτό θα δανειστώ (πάλι!) λίγα λόγια από τον επίλογο του Δ. Αρβανίτη:
"Τι κρίμα που σε κανέναν τους δεν προτάθηκε να διδάξει γραφιστική και ήθος στα νέα ελληνόπουλα.
Και οι τρεις εξακολουθούν να κινούνται ανάμεσά μας και να αποτελούν ενεργό κομμάτι του δυναμικού μας, ο καθένας από την πλευρά της επιλογής του, συνεχίζοντας τη δράση τους αθόρυβα και ουσιαστικά, χωρίς να εμπλέκονται στην απατηλή ματαιοδοξία του εγχώριου life style."

Ο Φ. Κάραμποτ έφυγε από κοντά μας το Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011. 

Σημειώσεις
* Διεθνής Ένωση Διαφημίσεως. Στο συνέδριο της, κάθε δύο χρόνια σε διαφορετική πόλη, συμμετέχουν κρατικοί οργανισμοί, δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις και συναγωνίζονται στον τομέα της διαφήμισης και προβολής προϊόντων και υπηρεσιών σε διεθνές επίπεδο. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει την καλλιτεχνική σύνθεση, το έντυπο υλικό και τις Καταχωρίσεις ακόμα και την καλύτερη χρησιμοποίηση των πιστώσεων, που διατέθηκαν. 



Σχεδιασμός λογοτύπων. 1. Εταιρία ΗΒΗ, Φ. Κάραμποτ, 1669,
2. Τράπεζα Κρήτης, Μ. Κατζουράκης, 1975, 3. Ομιλος εταιριών Π. Παναγόπουλου,
Μ. Κατζουράκης, 4. Οινοποιία "Κουρτάκη",
Μ. Κατζουράκης, 1973, 5. Πλεκτήρια "Μινέρβα", Α. Κατζουράκη, 6, 7, 8, 9,  Σήμανση αίθουσας του κρουαζιερόπλοιου Golden Odyssey, Α Κατζουράκη 1974 

Καταχωρίσεις περιοδικών, Α. Κατζουράκη, 1964


Σχεδιασμός λογοτύπων. 1. Εθνική Τράπεζα, Μ. Κατζουράκης, 2. Εταιρία Προστασίας Σπαστικών, Α. Κατζουράκη, 3. Μαιευτήριο Μητέρα, Α. Καντζουράκη, 1979,
4. Φαρμακεία "Μπακάκος", Γιάννης Αγγελόπουλος, 5. Τράπεζα ΕΤΒΑ,
Μ. Κατζουράκης, 6. Τυποποιημένο ψωμί "Κρις - Κρις", Α. Κατζουράκη, 7. Ενωση Διαφημιστικών Εταιριών Ελλάδας, Μ. Κατζουράκης, 8. Εταιρία παιχνιδιών "el Greco", Α. Κατζουράκη  

1. Αφίσα για τη διαρκή έκθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Ειρήνης, Ελευθεριών και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο Βερντέν της Γαλλίας 1994, Μ. Κατζουράκης, Λουκία Κατζουράκη
2. Αφίσα για την έκθεση "Βλέπω" της Ένωσης Γραφιστών Ελλάδος, Φ. Κάραμποτ, 2005



Πηγή

  • Φωτογραφίες και κείμενα: Διαδρομές Design Routes Φρέντυ Κάραμποτ | Μιχάλης & Αγνή Κατζουράκη, 2η έκδοση 2008, Espresso Studio


Δείτε ακόμα


Πέθανε o Φρέντυ Κάραμποττ, στα 87 του Πηγή: www.lifo.gr
Πέθανε o Φρέντυ Κάραμποττ, στα 87 του Πηγή: www.lifo.

Σχόλια