Ο σουρεαλισμός είναι ένα πολιτιστικό κίνημα που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και έγινε περισσότερο γνωστό για τα εικαστικά έργα των δημιουργών του καθώς και για τα γραπτά τους κείμενα. Ο στόχος των σουρεαλιστών ήταν η γεφύρωση των αντιφατικών, κατά τον Φρόιντ, καταστάσεων του ονείρου και της πραγματικότητας. Οι καλλιτέχνες συχνά συνέθεταν παράλογες σκηνές, ζωγραφισμένες με φωτογραφική ακρίβεια, δημιουργώντας παράξενα ή απόκοσμα πλάσματα από αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Θεωρούσαν ότι μέσω της χρήσης ανεπτυγμένων τεχνικών ζωγραφικής θα επέτρεπαν στο ασυνείδητο να εκφράσει τον εαυτό του. Τα σουρεαλιστικά έργα διαθέτουν το στοιχείο της έκπληξης, της απροσδόκητης αντιπαράθεσης, αλλά και της ασυνέχειας. Πολλοί σουρεαλιστές καλλιτέχνες και συγγραφείς θεωρούν πρώτα και κύρια την εργασία τους ως έκφραση του φιλοσοφικού τους κινήματος και τα έργα τους ως το αποτέλεσμα αυτής της έκφρασης.
Το κίνημα του σουρεαλισμού κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 επικεντρώθηκε κυρίως στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, παρέχοντας παρά μόνο ελάχιστες ενδείξεις για το πώς θα μπορούσε να εκφραστεί μέσα από το graphic design ή και την τυπογραφία. Πολλά από τα πιο ενδεικτικά πρώιμα παραδείγματα προέρχονται από την Τσεχοσλοβακία και από σχεδιαστές όπως οι Jan Svankmajer, Jindrich Styrsky και Zdenek Ziegler και την Πολωνία με τους Roman Cieslewicz, Franciszek Starowieyski, Bronislaw Zelek, όπου ο σουρεαλισμός είχε μια διαρκή επίδραση. Επίσης χαρακτηριστικά είναι και τα παραδείγματα σχεδιαστών από τη Βρετανία, όπως οι Andrzej Klimowski, Vaughan Oliver, Graham Rawle, και τις Ηνωμένες Πολιτείες με τους Elliott Earls, Edward Fella, Jonathon Rosen, Stefan Sagmeister. Οι ιδέες του σουρεαλισμού άρχισαν από τότε να έχουν μια βαθιά επίδραση σε όλους τους τομείς της τέχνης και του σχεδιασμού, ενώ από τη δεκαετία του 1960 τα αποτελέσματα του κινήματος αυτού έγιναν ευρέως αισθητά σε διεθνές επίπεδο και στην οπτική επικοινωνία.
Eric Johansson
Η γραφιστική είναι κατά κύριο λόγο σύμφωνη με ένα υποκείμενο πλέγμα κανόνων και θεωριών, δίνοντας την αίσθηση της δομής και του επαγγελματικού καλού γούστου, το οποίο φαίνεται να δημιουργεί μια τάξη, αλλά παράλληλα επιβάλλει και κάποια όρια. Στον σουρεαλισμό, οι εικόνες και τα σχέδια απελευθερώνονται από αυτούς τους γραφειοκρατικούς περιορισμούς και ακολουθώντας τις παρορμήσεις μιας υποκειμενικής και ταυτόχρονα ονειρικής λογικής καταλήγουν στο δικό τους είδος ισορροπίας. Η αντίληψη της ομορφιάς έγινε κατανοητή από τους σουρεαλιστές ως μια συναρπαστική εμπειρία που δεν αφορά μόνο το μυαλό, αλλά και το σώμα ως μια ακούσια αίσθηση ιλίγγου ή έντασης. Στην περίπτωση αυτή η γραφιστική μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα μέρος οπού το απροσδόκητο, το παράξενο και το φανταστικό μπορούν να συναντηθούν και να συνυπάρξουν, εξυπηρετώντας όμως παράλληλα την ανάγκη μεταφοράς ενός συγκεκριμένου μηνύματος.
Ο σουρεαλισμός κατάφερε να αποκαλύψει δυνατότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν όχι μόνο στην τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και στην καθημερινή πρακτική και εμπειρία. Κατάφερε να αποδομήσει και να ανασυνθέσει δομές που μέχρι πρότινος φάνταζαν ακλόνητες, δίνοντάς τους καινούργια υπόσταση. Ο σουρεαλισμός ήταν ίσως ένα από τα πιο άρτια οργανωμένα πολιτιστικά κινήματα και είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με τα περισσότερα κινήματα της τέχνης. Ήταν πάντα κάτι περισσότερο από τέχνη ή αισθητική. Ο σουρεαλισμός, κοιτάζοντας προς τα μέσα, προς τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, προσπάθησε να κατανοήσει το ασυνείδητο, έχοντας ως απώτερο στόχο να μετασχηματίσει τον τρόπο που ζούμε. Σύμφωνα με τον μεγάλο σουρεαλιστή ζωγράφο Salvador Dali, «ο σουρεαλισμός είναι καταστροφικός, αλλά καταστρέφει μόνο ό,τι θεωρεί ως δεσμά που περιορίζουν το όραμά μας».
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου