To πλέγμα (Grid) - Μέρος 3. Αποτελεσματικοί τρόποι χρήσης

την


Κείμενο, επιμέλεια άρθρου:
Θοδωρής Μαστρογιάννης


Γραφίστας

 Το θέμα του πλέγματος ολοκληρώνεται σε αυτό άρθρο, αλλά σίγουρα, χωρίς να έχει περιγραφεί εντελώς. Στη συνέχεια θα διαβάσετε μερικούς αποτελεσματικούς τρόπους χρήσης του πλέγματος που μπορείτε να εφαρμόσετε. Ενδεικτικά αναφέρονται, η χρήση των οριζόντιων διαχωριστικών γραμμών, η δημιουργία Baseline Grid, ο κανόνας των τριών τμημάτων και η εφαρμογή της Χρυσής Τομής. Όλα μαζί ή το κάθε ένα ξεχωριστά αποτελούν εργαλεία που κάθε σχεδιαστής έχει στην διάθεσή του, με στόχο ένα άρτια δομημένο αποτέλεσμα.


Πλέγμα και οριζόντιες διαχωριστικές γραμμές
Εκτός από τις γραμμές του πλέγματος που ορίζουν τα περιθώρια και τις στήλες, υπάρχει και η δυνατότητα διαμόρφωσης ειδικών τμημάτων της σελίδας με τη χρήση οριζόντιων γραμμών. Τα τμήματα αυτά διαφέρουν από το κεντρικό μέρος της σελίδας και περιέχουν πληροφορίες που έχουν μια αυτόνομη και ολοκληρωμένη μορφή π.χ. εικόνες, σημειώσεις, παραπομπές, επεξηγήσεις κ.λπ. Συνήθως, τα τμήματα αυτά βρίσκονται στην κορυφή ή στην βάση κάθε σελίδας. 

Στο παράδειγμα της φωτογραφίας τα τμήματα που ορίζουν οι διαχωριστικές
οριζόντιες γραμμές, βρίσκονται στην κορυφή της σελίδας



Πλέγμα και Baseline Grid
O όρος «Baseline Grid» αναφέρεται σε μια λειτουργία που διαθέτουν οι περισσότερες εφαρμογές όπως π.χ. το Indesign. Σύμφωνα με τη λειτουργία αυτή, ο σχεδιαστής θέτει τις προδιαγραφές για τη δημιουργία ενός επιπλέον πλέγματος, που ορίζει τις γραμμές βάσης του κειμένου. Η συνεργασία του αρχικού πλέγματος (βλ. Μέρος 1 & 2)  και του Baseline Grid έχει ως αποτέλεσμα τον πλήρη έλεγχο κάθε σχεδιαστικού project. Με τη βοήθεια του πρώτου σχηματοποιούνται οι χώροι των περιθωρίων και των στηλών και με τη συνεργασία του δεύτερου καθορίζεται η συμμετρική ένταξη του κειμένου στη σελίδα.
Για τον καθορισμό του Baseline Grid:

  • Αρχικά πρέπει να έχουν καθοριστεί το πλέγμα των περιθωρίων και των στηλών, ώστε να έχει σχηματοποιηθεί ο ωφέλιμος χώρος της σελίδας.
  • Γνωρίζοντας τον ωφέλιμο χώρο, μπορεί να υπολογιστεί ο αριθμός των γραμμών ανά στήλη. Ο αριθμός αυτός καθορίζεται από το μέγεθος της γραμματοσειράς και του διάστιχου.
  • Ο αριθμοί των γραμμών και του διάστιχου μεταφέρονται στην εφαρμογή ώστε να δημιουργηθεί το Baseline Grid.
  • Μην επιλέξετε την αυτόματη δημιουργία Baseline Grid. Ορίστε τις παραμέτρους που χρειάζονται, ώστε να είναι δυνατή η μεταβολή τους.
 
Το αρχικό πλέγμα έχει χαρακτηριστεί με τις κόκκινες γραμμές (βλ. Μέρος 1 & 2) 
και με μπλε γραμμές το Baseline Grid


Ο κανόνας των τριών τμημάτων
Αυτός ο κανόνας αφορά τόσο την οργάνωση των σελίδων ενός εντύπου όσο και την τοποθέτηση του θέματος σε μία φωτογραφία. Σύμφωνα με τον κανόνα η συνολική επιφάνεια της σελίδας ή της φωτογραφίας χωρίζεται σε τρία ίσα τμήματα οριζόντια και τρία κάθετα. Συνολικά στη σελίδα πρέπει να δημιουργηθούν εννέα τμήματα. Τοποθετείτε το κυρίως θέμα και τα επιμέρους στοιχεία στις τομές των γραμμών. 

Τρία παραδείγματα εφαρμογής του κανόνα των τριων τμημάτων


Η χρυσή τομή και η ακολουθία Fibonacci
Η χρυσή τομή είναι ένα σύστημα αναλογιών, που χρησιμοποιείται για την άρτια δόμηση μιας σύνθεσης. Ονομάζεται επίσης και Θεϊκή αναλογία. Ο υπολογισμός της χρυσής τομής βασίζεται στην αναλογική σχέση 8:13 και στη χρήση του αριθμού φ=1,618. Το γράμμα "φ" προέρχεται από το όνομα του αρχαίου γλύπτη Φειδία και αποτελεί το σύμβολο της χρυσής τομής. Στα Μαθηματικά και την τέχνη, δύο ποσότητες έχουν αναλογία χρυσής τομής αν ο λόγος του αθροίσματος τους προς τη μεγαλύτερη ποσότητα είναι ίσος με το λόγο της μεγαλύτερης ποσότητας προς τη μικρότερη. Πολλοί καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες προσάρμοσαν τα έργα τους ώστε να προσεγγίζουν την χρυσή αναλογία—ιδίως στη μορφή της λογαριθμικής σπείρας και του χρυσού ορθογωνίου παραλληλογράμμου, στο οποίο ο λόγος της μεγαλύτερης πλευράς προς την μικρότερη είναι η χρυσή τομή—πιστεύοντας ότι αυτή η αναλογία είναι αισθητικά άρτια.

Η λογαριθμική σπείρα και το χρυσό ορθογωνίο παραλληλόγραμμο.
Η σχηματική απεικόνηση της Χρυσής τομής.

Ένα ακόμη στοιχείο που συνδέεται με την Χρυσή Τομή είναι η ακολουθία Fibonacci. Στα μαθηματικά, οι αριθμοί Fibonacci είναι τα ψηφία που αποτελούν την ακέραιη ακολουθία: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233… Πρακτικά είναι μια σειρά αριθμών που δημιουργείται όταν κάθε αριθμός είναι το άθροισμα των δύο προηγούμενων. Η ακολουθία αυτή είναι σημαντική γιατί κάθε ζευγάρι αριθμών στη σειρά έχει μία αναλογική σχέση περίπου 8:13 που είναι γνωστή ως η χρυσή τομή. 

Η εφαρμογή της ακολουθίας Fibonacci
στη σχηματική απεικόνηση της Χρυσής τομής.

Και οι δύο έννοιες, τόσο της Χρυσής Τομής όσο και της ακολουθίας Fibonacci, σχετίζονται και μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία σύνθεσης. Οι αισθητικά άρτιες αναλογίες μπορούν να εφαρμοστούν στη δημιουργία πλέγματος που με τη σειρά του θα αποτελέσει τη βάση για μια άρτια δομημένη δουλειά.


Σχετικά άρθρα


Πηγές

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου