Το χαρτί, στις Γραφικές Τέχνες, είναι -μαζί με το μελάνι- το πιο συνηθισμένο και απαραίτητο υλικό. Το χαρτί έχει χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Το πιο συχνά αναφερόμενο χαρακτηριστικό και ίσως και το πιο σημαντικό για τον προσδιορισμό του χαρτιού, είναι το βάρος του. Λέμε, όταν αναφερόμαστε σε ένα χαρτί: Βέλβετ 150 γραμμάρια ή Γραφής 80 γραμμάρια. Το πρώτο μέρος - Βέλβετ, Ιλλουστρασιόν, Γραφής, Οπαλίνα κ.λ.π.- αναφέρεται στην ποιότητα του χαρτιού. Το δεύτερο είναι το Βάρος του.
Ορισμός Βάρους Χαρτιού
Το Βάρος Χαρτιού, στην Ευρώπη και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, (το τι ισχύει στην Β. Αμερική και στον Καναδά δείτε το στο τέλος της σελίδας) όπως αυτό ορίζεται στο ISO 536, είναι το βάρος -εκφρασμένο σε γραμμάρια- που ζυγίζει ένα τετραγωνικό μέτρο (g/m²) χαρτιού.
Όπως ίσως ήδη γνωρίζετε από τις τυποποιημένες διαστάσεις χαρτιών, η διάσταση Α0 (841mm×1189mm) είναι ένα τετραγωνικό μέτρο. Άρα τα γραμμάρια που ζυγίζει ένα φύλλο Α0 είναι το βάρος του χαρτιού στο οποίο αναφερόμαστε. Το τυπικό χαρτί γραφής γνωστό και ως φωτοαντιγραφικό, αυτό που κάνουμε χρήση σχεδόν όλοι στους εκτυπωτές γραφείου, έχει βάρος 80 g/m², δηλαδή το τυπικό A4 φύλλο που είναι το ένα δέκατο έκτο του Α0 (1⁄16 m²) ζυγίζει 5 γραμμάρια. Το ανεπίσημο σύμβολο "gsm" αντί του "g/m²" είναι ευρέως διαδεδομένο και συνηθίζεται στις περισσότερες χώρες.
Πάχος Χαρτιού (Caliper)
Πολλές φορές αναφερόμαστε με το βάρος του χαρτιού και εννοούμε το πάχος του.
Αυτή είναι μια λάθος προσέγγιση.
Μα, θα αναρωτηθείτε, δεν έχει σχέση το βάρος με το πάχος;
Σαφώς και έχει σχέση. Όσο πιο "βαρύ" είναι ένα χαρτί τόσο πιο παχύ θα είναι. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως χαρτιά δύο διαφορετικών τύπων π.χ. ένα βέλβετ και ένα γραφής, θα έχουν το ίδιο πάχος στο ίδιο βάρος. Τα επιχρισμένα -coated- χαρτιά δηλ. τύπου Βέλβετ, Ιλλουστρασιόν κ.λ.π. είναι πιό πυκνά σε σχέση με τα μη επιχρισμένα -uncoated- χαρτιά δηλαδή τύπου Γραφής, Οπαλίνα, Μπρίστολ κ.λ.π.
Ακόμη όμως και χαρτιά της ίδιας ποιότητας και επεξεργασίας π.χ. επιχρισμένα, είναι διαφορετικά μεταξύ τους. Τα Ιλλουστρασιόν είναι πιό "λεπτά" από τα Βέλβετ. Μπορεί όμως και χαρτιά της ίδιας επεξεργασίας αλλά διαφορετικού εργοστασίου να διαφέρουν.
Εν κατακλείδι, το βάρος από μόνο του δεν είναι εγγύηση για συγκεκριμένο πάχος και είναι λάθος να το συγχέουμε.
Μικρόμετρο
Το πάχος του χαρτιού, λοιπόν, είναι μια απλή μέτρηση που προσδιορίζεται και συνήθως απαιτείται στις εκτυπωτικές εφαρμογές. Μιας και η πυκνότητα του χαρτιού, τυπικά, δεν μας είναι άμεσα γνωστή, το πάχος δεν μπορεί να προσδιοριστεί με καμιά άλλη μέθοδο. Ανταυτού, μετριέται με Μικρόμετρο (και όχι Παχύμετρο) και αναφέρεται ως το πάχος Caliper του χαρτιού εκφρασμένο σε microns (µm) δηλ. χιλιοστά του χιλιοστού.
Μέτρηση Βάρους Χαρτιού
Το βάρος το μετράμε με την ζυγαριά. Για να μετρήσουμε το βάρος ενός χαρτιού χρειαζόμαστε μια ζυγαριά ακριβείας και ένα φύλλο χαρτί σε συγκεκριμένες διαστάσεις.
Στην περίπτωση αυτή, ο τύπος που θα χρησιμοποιήσουμε είναι:
Ένδειξη Ζυγαριάς σε γραμμάρια / τετραγωνικά μέτρα χαρτιού.
Αν η ένδειξη της ζυγαριάς είναι 95 γραμμάρια και το φύλλο που ζυγίζουμε είναι 0,70 Χ 1,00 μέτρα δηλ. 0,7 τετ, μέτρα, τότε έχουμε:
95 γραμ. / 0,7 τετραγ. μέτρα = 135 gsm.
Αν δεν έχουμε ζυγαριά ακριβείας τότε καλό θα είναι να μετρήσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα χαρτιού, για να έχουμε μικρότερο σφάλμα κατά την μέτρηση.
Π.χ. Αν θέλουμε να μετρήσουμε αν ο τυπογράφος μας χρησιμοποίησε πράγματι χαρτί 300 γραμμαρίων για τις κάρτες μας που είναι 9 εκ. Χ 5 εκ., και έχουμε μια ζυγαριά κουζίνας (της μαμάς μας που ζυγίζει το αλεύρι) τότε, δεν θα μετρήσουμε το βάρος της μίας κάρτας (δηλ. 0,05 * 0,09 = 0,0045 τετ. μέτρα * 300 g/m² = 1,35 γραμμάρια!) γιατί αφενός η ζυγαριά μας δεν μπορεί να αποδώσει τέτοια ακρίβεια αλλά ακόμη και να μας δώσει μια ένδειξη το σφάλμα θα είναι πολύ μεγάλο. Η λύση, είναι να ζυγίσουμε μια μεγάλη ποσότητα από κάρτες π.χ. 1.000 ή 500. Σε αυτή την περίπτωση η ζυγαριά θα μας δώσει μια ένδειξη π.χ. για 1.000 κάρτες, 1.350 γραμμάρια. Με αυτήν την μέθοδο ακόμη και ένα σφάλμα των 80-100 γραμμαρίων, θα μας δώσει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.
Έστω ότι ζυγίζουμε 1.000 κάρτες διάστασης 8,5 εκ. Χ 5,5 εκ. και τις βρίσκουμε 1.530 γραμμάρια.
Σχετικά άρθρα
Έστω ότι ζυγίζουμε 1.000 κάρτες διάστασης 8,5 εκ. Χ 5,5 εκ. και τις βρίσκουμε 1.530 γραμμάρια.
Για να βρούμε τι βάρος χαρτιού χρησιμοποιήθηκε θα κάνουμε:
1.530 γραμ. / 1.000 κάρτες = 1,53 γραμ. ανά κάρτα.
1,53 γρ. / (0,055 * 0,085 = 0,00467, οι πλευρές ορισμένες σε τετραγωνικά μέτρα) = 327 γραμμάρια.
1.530 γραμ. / 1.000 κάρτες = 1,53 γραμ. ανά κάρτα.
1,53 γρ. / (0,055 * 0,085 = 0,00467, οι πλευρές ορισμένες σε τετραγωνικά μέτρα) = 327 γραμμάρια.
(Προσέξτε τις μονάδες στις πράξεις. Είναι Γραμμάρια ανά Τετραγωνικό Μέτρο. Μια κάρτα 8,5 εκ. Χ 5,5 εκ. εκφρασμένη σε μέτρα είναι 0,085 Χ 0,055 μέτρα)
Άρα ο τυπογράφος μας χρησιμοποίησε χαρτί περίπου 330 γραμμάρια. Με γνώμονα ότι μπορεί να έχουμε λάθος μέτρηση στα τεμάχια -λιγότερα από 1.000- ή λάθος ζύγιση, συμπεραίνουμε πως ο τυπογράφος χρησιμοποίησε χαρτί σχεδόν 350 γραμμάρια.
Τι ισχύει σε Β. Αμερική και Καναδά
Ο τρόπος με τον οποίο μετράνε το βάρος του χαρτιού σε Η.Π.Α. και Καναδά είναι μεγάλο μπέρδεμα. Πολύ σύντομα μπορούμε να πούμε πως τα 500 φύλλα από χαρτί τύπου Γραφής (Text) σε διάσταση 25,0 x 38,0 in ζυγίζουν 20 λίβρες (1 κιλό = 2,2 λίβρες). Πολύ απλό, θα πει κάποιος. Το μπέρδεμα όμως ξεκινάει από το ότι ορίζουν άλλη διάσταση κάθε φορά για κάθε τύπο χαρτιού! (Text, Cover, Index κ.λ.π.)
Κατά τα παραπάνω δεν αναφερθήκαμε καθόλου στην υγρασία που θα πρέπει να γίνονται οι μετρήσεις. Το γεγονός ότι δεν το αναφέραμε δεν σημαίνει πως δεν επηρεάζει. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο από μόνο του. Για την ανάγκη της ευκολίας θεωρούμε αυτό το παράγοντα "αδρανή".
Άρα ο τυπογράφος μας χρησιμοποίησε χαρτί περίπου 330 γραμμάρια. Με γνώμονα ότι μπορεί να έχουμε λάθος μέτρηση στα τεμάχια -λιγότερα από 1.000- ή λάθος ζύγιση, συμπεραίνουμε πως ο τυπογράφος χρησιμοποίησε χαρτί σχεδόν 350 γραμμάρια.
Τι ισχύει σε Β. Αμερική και Καναδά
Ο τρόπος με τον οποίο μετράνε το βάρος του χαρτιού σε Η.Π.Α. και Καναδά είναι μεγάλο μπέρδεμα. Πολύ σύντομα μπορούμε να πούμε πως τα 500 φύλλα από χαρτί τύπου Γραφής (Text) σε διάσταση 25,0 x 38,0 in ζυγίζουν 20 λίβρες (1 κιλό = 2,2 λίβρες). Πολύ απλό, θα πει κάποιος. Το μπέρδεμα όμως ξεκινάει από το ότι ορίζουν άλλη διάσταση κάθε φορά για κάθε τύπο χαρτιού! (Text, Cover, Index κ.λ.π.)
Κατά τα παραπάνω δεν αναφερθήκαμε καθόλου στην υγρασία που θα πρέπει να γίνονται οι μετρήσεις. Το γεγονός ότι δεν το αναφέραμε δεν σημαίνει πως δεν επηρεάζει. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο από μόνο του. Για την ανάγκη της ευκολίας θεωρούμε αυτό το παράγοντα "αδρανή".
Σχετικά άρθρα
- Διεθνείς Διαστάσεις Χαρτιού Εκτύπωσης
- Τρεις τεχνικές για τον επιχρωματισμό χαρτιών
- Κατασκευή χειροποίητου χαρτιού
- Παλαιό σύστημα υπολογισμού μεγέθους των βιβλίων
- Το χαρτί. Κίνα, Δαμασκός, Φαμπριάνο. Ένα οδοιπορικό στους αιώνες.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου