Εισαγωγή στη Βαθυτυπία

την

Κείμενο & εικόνες: Περιοδικό CMYK

Η μέθοδος της Βαθυτυπίας, κάποια από τα προϊόντα της οποίας είναι γνωστά και με το όνομα «γκραβούρες» (από την τεχνολογία απεικόνισης του κυλίνδρου της), πρωτοεμφανίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, η μέθοδος αν και πολύ διαφορετική από τη σημερινή της μορφή, είχε καταφέρει να επικρατήσει χάρη στην απλότητά της και την εξαιρετική ποιότητα και αντοχή των αντιτύπων που μπορούσε να αναπαραγάγει.
Βέβαια, για να μην δημιουργείται κάποια παρανόηση, αξίζει να σημειωθεί πως οι «γκραβούρες» υπήρχαν από πολύ παλαιότερα (13ος αιώνας), αλλά η μέθοδος εκτύπωσής τους –αν και έχει κάποια κοινά με τη Βαθυτυπία- θεωρείται άλλη μέθοδος. Άλλωστε, λίγο ως πολύ, οι παραδοσιακές μέθοδοι εκτύπωσης μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία.
Η Βαθυτυπία λοιπόν, αρχικά, όπως άλλωστε και οι περισσότερες μέθοδοι εκτύπωσης, ήταν επίπεδη. Η «εκτυπωτική πλάκα» στην οποία ήταν χαραγμένη η προς αναπαραγωγή εικόνα ήταν οριζόντια τοποθετημένη. Πάνω σε αυτήν, με τη βοήθεια κυλίνδρου στρωνόταν ομοιόμορφα το χαρτί και με πίεση μεταφέρονταν η εικόνα απ’ την εκτυπωτική επιφάνεια στο χαρτί.



Η Ιστορία λέει πως μόλις το 1846, οπότε και η αμερικανική εταιρεία κατασκευής εκτυπωτικών μηχανών, R. Hoe & Company, κατασκεύασε τις πρώτες κυλινδρικές μηχανές εκτύπωσης, η Βαθυτυπία άλλαξε μορφή.
Η εκτυπωτική πλάκα έπαψε να είναι επίπεδη και το «θέμα» εφαρμόστηκε περιμετρικά ενός μεταλλικού κυλίνδρου. Ωστόσο, ήταν μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα όταν η Βαθυτυπία πήρε το δρόμο για την τελική της μορφή, χάρη στην επιτυχημένη προσπάθεια του εφευρέτη Klic να μεταφέρει ημιτονική εικόνα πάνω στον κύλινδρο.
Έκτοτε, η μέθοδος καθιερώθηκε στην αγορά των εφημερίδων, των περιοδικών και των κάθε είδους διαφημιστικών εντύπων σε μεγάλα τιράζ, χάρη στις υψηλές ταχύτητες παραγωγής και την εξαιρετική ποιότητά της.





Η τεχνολογία
Η βασική αρχή της Βαθυτυπίας είναι πως το μελάνι βρίσκεται «παγιδευμένο» μέσα σε μικρά θυλάκια στον εκτυπωτικό κύλινδρο και από εκεί, μέσω πίεσης, μεταφέρετε πάνω στο χαρτί.
Η Βαθυτυπία, είναι μια μέθοδος άμεσης εκτύπωσης (όπως και η Φλεξογραφία) και όχι έμμεσης (όπως η Offset, όπου μεταξύ εκτυπωτικής πλάκας και χαρτιού παρεμβάλλεται ο κύλινδρος μεταφοράς από καουτσούκ). Τα θυλάκια που παγιδεύουν το μελάνι μέσα τους έχουν δημιουργηθεί με χάραξη, είτε με lazer σήμερα, είτε παλαιότερα με διάβρωση.
Ο κύλινδρος λοιπόν, αφού έχει περάσει από όλα τα στάδια προετοιμασίας του, τοποθετείται πάνω στη μηχανή και, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη Φλεξογραφία, βαπτίζεται κατά το ήμισυ περίπου μέσα στο δοχείο που περιέχει το μελάνι. Με την περιστροφή του κυλίνδρου, το μελάνι εισέρχεται ισόποσα σε όλες τις κοιλότητές του και στη συνέχεια μια λεπίδα αφαιρεί από την επιφάνειά του το περισσευούμενο μελάνι. Κατόπιν, με τη βοήθεια ενός άλλου κυλίνδρου, το χαρτί πιέζεται πάνω του και αλληλεπιδρώντας με το χαρτί, το μελάνι μεταφέρεται από τον κύλινδρο στην επιφάνεια του χαρτιού σχηματίζοντας την εικόνα.
Για την απόδοση της τονικότητας μιας εικόνας, εδώ, διακρίνονται τρεις κατηγορίες κουκίδας:
  • Οι κουκίδες που σχηματίζονται από κοιλότητες με όμοιο βάθος αλλά διαφορετική πυκνότητα, 
  • Aυτές που δημιουργούνται από κοιλότητες με διαφορετικό βάθος αλλά με όμοια πυκνότητα και τέλος από 
  • Aυτές όπου τόσο το βάθος της κοιλότητας όσο και η απόσταση μεταξύ τους είναι μεταβλητή. 
Και στις τρεις παραπάνω παραλλαγές, το μελάνι επικάθεται πάνω στην επιφάνεια του χαρτιού με πάχος που κυμαίνεται από 0.8 έως 8 µm.


A: Χαρτί B: Μελάνι C: Επιφάνεια κυλίνδρου με το θέμα

Επίσης, επειδή ο κύλινδρος που φέρει πάνω του το θέμα είναι φτιαγμένος εξολοκλήρου από μικρές κοιλότητες (από τις οποίες προκύπτουν στη συνέχει οι κουκίδες στο χαρτί), ακόμη και οι γραμμές ή τα γράμματα σε ένα θέμα προκύπτουν από μικρές κουκίδες στη σειρά. Το αποτέλεσμα αυτής της ιδιαιτερότητας είναι οι γραμμές ή τα γράμματα, εάν παρατηρηθούν από μεγεθυντικό φακό, να εμφανίζονται «πριονωτά» στα άκρα τους.

Οι χρήσεις
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, με την κατασκευή των πρώτων μηχανών Βαθυτυπίας που χρησιμοποιούσαν κυλίνδρους αντί για επίπεδες επιφάνειες, η μέθοδος γρήγορα βρήκε εφαρμογή στον κλάδο των εκδόσεων.

Οι γρήγορες ταχύτητες, η υψηλή ποιότητα αναπαραγωγής καθώς και η δυνατότητα να τυπώνει σε ρολό, κατέστησε γρήγορα τη Βαθυτυπία σε ιδανική μέθοδο για την εκτύπωση εφημερίδων, περιοδικών και άλλων εντύπων με πολύ μεγάλα τιράζ. Ακόμη και σήμερα η μέθοδος χρησιμοποιείται από μεγάλους εκδοτικούς οργανισμούς όπου τα αντίτυπα ξεπερνούν τα 500.000 φύλλα.

Η Βαθυτυπία όμως, παρά την καθαρά βιομηχανική της χρήση, παρέμεινε μία μέθοδος αναπαραγωγής για τις καλές τέχνες και για άλλες εφαρμογές. Ένα παράδειγμα χρήσης της μεθόδου πέρα από τις εκδόσεις είναι τα γραμματόσημα, τα χαρτονομίσματα, οι ταπετσαρίες, οι καρτ ποστάλ κ.α.


Σχετικά άρθρα

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου