Τα χρωματικά μοντέλα RGB, CMYK και PANTONE στην πράξη


Τα διάφορα χρωματικά μοντέλα έχουν αναπτυχθεί για να γίνει δυνατή η περιγραφή των χρωμάτων με μαθηματική μορφή, κατάλληλη για την επεξεργασία τους από ψηφιακά μέσα. Έτσι όλα τα εικονοστοιχεία (pixels) από τα οποία αποτελείται κάθε εικόνα, ακολουθούν ένα χρωματικό μοντέλο κάθε φορά, ώστε το αποτέλεσμα να είναι ομοιογενές. Ανάλογα με τη χρήση κάθε εικόνας υιοθετείται και το ανάλογο χρωματικό μοντέλο.

RGB
Το χρωματικό μοντέλο (χρωματική παλέτα) RGB είναι η πρακτική εφαρμογή των Προσθετικών χρωμάτων. Τα βασικά χρώματα σε αυτή την κατηγορία είναι το κόκκινο (Red), το πράσινο (Green) και το μπλε (Blue). Από την μίξη αυτών των τριών βασικών χρωμάτων παράγονται όλα τα υπόλοιπα. Επιπλέον, όταν και τα τρία βασικά χρώματα προβληθούν ταυτόχρονα σε μια σκοτεινή επιφάνεια δημιουργούν το λευκό φως.
Αρχικά, η παλέτα RGB υποστηρίζονταν από όλες τις εφαρμογές που υλοποιούνται με δέσμες φωτός, όπως η οθόνη του υπολογιστή τύπου CRT. Σήμερα, η διαχείριση του χρώματος, βάσει της παλέτας RGB, γίνεται από τα περισσότερα συστήματα που προβάλλουν στοιχεία, εικόνες κ.λπ. σε οθόνη.
Το χρωματικό μοντέλο RGB περιέχει όλα τα χρώματα που δημιουργούνται από τον συνδυασμό των τριών χρωμάτων κόκκινο, πράσινο και μπλε. Για να αποδοθεί κάθε χρώμα στην οθόνη αντιπροσωπεύεται από τρεις ακέραιους αριθμούς. Κάθε ένας αντιστοιχεί σε ένα από τα τρία βασικά χρώματα. Οι αριθμοί αυτοί μπορεί να έχουν μια τιμή από 0 έως 255. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν 16.777.216 (256*256*256) RGB χρώματα. Κάθε pixels των οθονών LCD προβάλει τα χρώματα ανάλογα με τις τιμές που έχουν. 





CMYK
Η χρωματική παλέτα CMYK είναι η πρακτική εφαρμογή των Αφαιρετικών χρωμάτων.
Δημιουργήθηκε για να υποστηρίζει τη δημιουργία χρωμάτων που έχουν ως πρώτη ύλη χρωστικές ουσίες. Για το λόγο αυτό τα αφαιρετικά χρώματα έχουν δύο εφαρμογές.
H πρώτη εφαρμογή είναι στη ζωγραφική. Στον τομέα αυτό τα χρώματα που παράγονται προέρχονται από την μίξη χρωστικών ουσιών οι οποίες έχουν τρεις βασικές αποχρώσεις: κόκκινη, κίτρινη και θαλασσί.
Η δεύτερη εφαρμογή χρησιμοποιείται στην τυπογραφία, στα μελάνια εκτύπωσης τετραχρωμίας ή offset. Στην περίπτωση αυτή όλα τα χρώματα δημιουργούνται από την μίξη των τεσσάρων βασικών χρωμάτων που είναι το θαλασσί (Cyan), το ματζέντα (Magenta), το κίτρινο (Yellow) και το μαύρο (Black). Επιπλέον, στην περίπτωση των αφαιρετικών χρωμάτων η μίξη των τριών πρώτων βασικών χρωμάτων παράγει το μαύρο χρώμα. 

Η επιλογή των χρωμάτων αυτών μπορεί να γίνει από κατλόγους που ονομάζονται "Χρωματικές σκάλες". Οι κατάλογοι αυτοί κυκλοφορούν σε πολλές διαφορετικές εκδόσεις και δείχνουν στον σχεδιαστή την απόδοση κάθε χρώματος όπως θα είναι μετά την εκτύπωση. 

 
Οι περισσότερες σχεδιαστικές εφαρμογές όταν αναφέρονται στα χρώματα CMYK χρησιμοποιούν τον όρο Process Colors. Όταν χρειάζεται να χαρακτηριστεί ένα χρώμα με βάσει το χρωματικό μοντέλο CMYK πρέπει να δηλωθούν τέσσερα ποσοστά (%), ένα για κάθε βασικό χρώμα. Ο συνδυασμός των ποσοστών αυτών δίνει την τελική απόχρωση στην οθόνη καθώς και το τελικό αποτέλεσμα μετά την εκτύπωση. Η εκτύπωση των χρωμάτων βασίζεται στη τεχνολογία των κουκίδων (raster)




PANTONE
Τα Pantone χρώματα είναι ένα σύνολο τυποποιημένων μελανιών που έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν τους σχεδιαστές, τους τυπογράφους και τους πελάτες να έχουν εικόνα για το ποια ακριβώς χρώματα πρόκειται να εκτυπωθούν. Ονομάζονται και πλακάτα γιατί δεν δημιουργούν κουκίδες (raster) αλλά ενιαίες, μονόχρωμες φόρμες.
Στις περισσότερες σχεδιαστικές εφαρμογές τα PANTONE χρώματα αναφέρονται με τον όρο Spot Colors. Για την επιλογή των χρωμάτων υπάρχουν ειδικά δειγματολόγια, με μια τεράστια γκάμα αποχρώσεων. Κάθε χρώμα αντιστοιχεί σε έναν συγκεκριμένο κωδικό. 


Το θετικό είναι ότι χρησιμοποιώντας Pantone χρώματα εξασφαλίζεται το σωστό χρωματικό αποτέλεσμα της εκτύπωσης. Επιπλέον, στην τεράστια χρωματική γκάμα της Pantone συμπεριλαμβάνονται χρώματα σε μεταλλικές, παστέλ και φωσφορίζουσες (Neon) αποχρώσεις. Το αρνητικό είναι ότι η εκτύπωση με Pantone έχει υψηλό κόστος και ότι δεν εφαρμόζεται στο σύνολο των σχεδιαστικών και εκτυπωτικών εργασιών. Το υψηλό κόστος οφείλεται στο γεγονός ότι σε μια εκτύπωση, κάθε Pantone, κοστολογείται ως ένα επιπλέον χρώμα. 




Σχετικά άρθρα


Πηγές
  • Χρωματική, Σπύρος Διαμαντίδης 
  • Graphic Design, Π. Κωνσταντόπουλος, Eκδόσεις Gramma
  • Το χρώμα και τα μυστικά του, Λεωνίδας Δάκης Δημητρέλης
  • Color Harmony, Hideaki Chijiiwa
  • Σύγχρονη Λιθογραφία Ι, Εκδόσεις ΙΩΝ, Επιμέλεια Τ. Πολίτης
  • Τεχνικός Οδηγός Οφσετ, Κ. Τσολάκου

Σχόλια